In deze module leer je:
Deze voorbereidende activiteiten zijn belangrijk en vragen veel aandacht. Ga niet overhaast te werk! In de oriënterende fase stel je gaandeweg je onderwerp en vragen bij. Een goede probleemstelling bespaart je in een latere fase van je onderzoek veel tijd!
Wellicht zijn er gedurende je studie onderwerpen behandeld die je extra boeiend vond. Kies vooral een onderwerp dat je zelf erg interessant vindt. Het schrijven van een scriptie kan een moeizame klus zijn; een boeiend onderwerp maakt het makkelijker. Dr. M.H.P Kleijnen legt uit hoe je geïnspireerd kunt raken bij het schrijven van je scriptie. Zie de videobox: 'Writing your thesis, how to get inspired'.
Je oriënteren op een onderwerp
Voor een eerste orientatie op je onderwerk, kun je informatie gaan zoeken in:
Om te bepalen of een onderwerk geschikt is voor een scriptie, ga je zoeken in (online) naslagwerken zoals:
Deze naslagwerken geven een overzicht van de invalshoeken en wetenschappelijke discussies rondom een onderwerp. Je vind de uitgangspunten en de algemeen aanvaarde kennis op een bepaald vakgebied, definities van vaktermen, verwijzingen naar basisliteratuur en beschrijving van raakvlakken met andere vakgebieden. Vaak vind je er verwijzingen naar belangrijke oudere publicaties.
Deze boeken zijn vooral handig om een overzicht te krijgen van een onderwerp dat min of meer nieuw voor je is.
In de box hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste naslagwerken per vakgebied. Gebruik deze naslagwerken om je te oriënteren op het scriptie onderwerp. Noteer de zoektermen, synoniemen en sleutelbegrippen die je tegenkomt. Deze termen kun je later gebruiken bij je literatuuronderzoek.
Na een oriëntatie heb je een beter beeld van de mogelijkheden van je onderwerp. Stel vast welke aspecten van het onderwerp je wel en niet gaat behandelen. Hiermee voorkom je dat je onderwerp te breed wordt en dat je verdwaalt bij het zoeken naar informatie.
Voordat je begint met zoeken naar literatuur is het belangrijk om jezelf de vraag te stellen: wat wil ik precies weten?
Een goede probleemstelling geeft daarom antwoord op vragen als wie, wat, waar, wanneer, hoe en waartoe.
Je wilt bijvoorbeeld weten hoe belangrijk het geld is dat migranten naar hun thuisland sturen voor de economie van dat land. Dit is een vrij breed onderwerp.
Bijvoorbeeld:
| Vraag | Antwoord |
|---|---|
| Wie? | Marokkaanse migranten |
| Wat? | Gevolgen van het sturen van geld naar de familie voor de werkgelegenheid |
| Waar? | Marokko |
| Wanneer? | Jaren zeventig |
| Waartoe dient het werkstuk? | Om na te gaan hoe belangrijk het geld was dat Marokkaanse migranten naar familie overmaakten voor de werkgelegenheid in Marokko. |
De probleemstelling is na het beantwoorden van deze vragen specifieker geworden:
Hoe belangrijk was het geld dat Marokkaanse migranten in de jaren zeventig naar hun familie overmaakten voor de werkgelegenheid in Marokko?
Wat is een goede probleemstelling?
Een onderzoeksvraag of probleemstelling is de hoofdvraag waarop een scriptie antwoord geeft en vormt de rode lijn. Geef de probleemstelling dan ook de vorm van een vraag, in plaats van een stellende zin. Een probleemstelling is niet hetzelfde als een onderwerp: een onderwerp kan vanuit vele invalshoeken worden bestudeerd.
Een goede probleemstelling (hoofdvraag) is:
Het formuleren van een probleemstelling is moeilijk. Bijna niemand slaagt erin in één keer een goede probleemstelling op papier te zetten. Het is belangrijk tijdens het zoeken je af te vragen of je nog steeds in de goede richting zoekt. Dit kan aanleiding geven tot het verder bijstellen en/of aanscherpen van de probleemstelling.
Voorbeeld
Hieronder volgen 2 verschillende probleemstellingen waarbij het onderwerp 'beïnvloeding van ICT en maatschappij' centraal staat (bron: NWO):
Hoe geef ik antwoord op mijn probleemstelling?
De hoofdvraag van een onderzoek is niet in enkele woorden te beantwoorden. Daarom is het nodig je onderzoeksvraag op te splitsen in deelvragen. Elk antwoord op een deelvraag draagt bij aan het beantwoorden van de hoofdvraag. Bedenk wat je allemaal moet weten om de hoofdvraag te beantwoorden. De deelvragen helpen je niet alleen structuur aan te brengen in je onderzoek, maar ook in je verslag. Bovendien verkleinen deelvragen de kans dat je iets over het hoofd ziet.
Hoe formuleer ik goede deelvragen?
Voorbeeld
De volgende onderzoeksvraag en deelvragen zijn afkomstig uit een VU-scriptie Jansen, E. (2011) Het venster slavernij in de jeugdliteratuur (pdf).
Hoofdvraag:
In hoeverre kan de historische jeugdroman verschenen vanaf 1984 handelend over het venster slavernij uit de nationale canon, worden ingezet voor het literatuur- en geschiedenisonderwijs in de onderbouw van het vwo, de havo en de theoretische leerweg van het vmbo?
Deelvragen:
Het formuleren van de hoofdvraag en de deelvragen is een lastig karwei. Maar onthoud dat je gaandeweg altijd je vragen kunt veranderen of bijstellen!
Wat zijn Literature Reviews?
Literature Reviews zijn artikelen, geschreven door wetenschappers, die een overzicht geven van de actuele kwesties en de belangrijkste publicaties in een onderzoeksveld. Mocht een dergelijk artikel beschikbaar zijn voor jouw onderwerp, dan kan het een goed hulpmiddel zijn bij het verder afbakenen van je onderwerp en het (her)formuleren van je onderzoeksvragen.
Het vinden van Literature Reviews
Systematic Reviews is een bepaald type literature review. Bij deze Reviews wordt op systematische wijze gezocht naar alle publicaties over een onderwerp, tijdens het zoekproces wordt genoteerd wanneer en in welke databases wordt gezocht, met welke zoektermen. De gevonden resultaten en achtergrondkenmerken van de individuele studies worden op een expliciete wijze beoordeeld en geanalyseerd.
Een meta-analyse is een systematische review waarbij de resultaten van een aantal vergelijkbare klinische studies worden gebundeld (gepoold) en herberekend. Hierdoor wordt het mogelijk om met een grotere betrouwbaarheid een uitspraak te doen over het effect van een bepaald beleid, interventie of behandeling.
Lees dan een van onderstaande titels:
Hier vind je een selectie van online naslagwerken (handboeken, encyclopedia en vakwoordenboeken) voor de verschillende disciplines in de Sociale Wetenschappen. Veel meer naslagwerken zijn te vinden in de LibSearch. Zoek op "handbook", "encyclopedia" en "dictionary" in combinatie met de zoektermen van je onderwerp.
Sommige bronnen en bestanden die in deze cursus genoemd worden, zijn beperkt toegankelijk. Voor deze bronnen zul je werkend vanaf een plek buiten de campus een login scherm krijgen. Zorg ervoor dat je dat je de lean library plugin hebt geinstalleerd om toegang te krijgen.
A Dictionary of Social Research Methods by 
Dictionary of the Social Sciences by 
International Encyclopedia of Social and Behavioral Sciences by 
The Wiley-Blackwell Encyclopedia of Globalization by 
A Dictionary of Disaster Management by 
A Dictionary of Organizational Behaviour by 
The Oxford Handbook of Megaproject Management by 
The Oxford Handbook of the Learning Organization by 
The Oxford Handbook of Sociology and Organization Studies by 
The Oxford Handbook of Higher Education Systems and University Management by 
The Oxford Handbook of Digital Technology and Society by 
Science, Technology, and Society by 
The International Encyclopedia of Media Psychology by 
The International Encyclopedia of Media Effects, 4 Volume Set by 
The Concise Oxford Dictionary of Politics and International Relations by 
The Oxford Encyclopedia of European Union Politics by 
Routledge Handbook of Global Populism by 
Routledge Handbook of Comparative Policy Analysis by 
The Oxford Handbook of the Radical Right by 
A Dictionary of Cultural Anthropology by 
The International Encyclopedia of Anthropology by 
The Routledge Handbook of Anthropology and the City by 
A Dictionary of Gender Studies by 
A Dictionary of Sociology by 
Routledge Handbook of Environmental Displacement and Migration by The Oxford Handbook of Digital Technology and Society by 
The Oxford Handbook of Social Networks by Writing your thesis from Universiteitsbibliotheek VU on Vimeo (4:49 min).
How to perform a basic search in Sage Knowledge (7:37 min)
Intentieverklaring
Eindeloos blijven oriënteren op alle mogelijke onderwerpen is niet zinvol, evenmin als het steeds wisselen van onderwerp. Beschouw je keuze als een intentieverklaring. Later, bij het verzamelen van informatie, kun je het onderwerp toespitsen en bijstellen.
Docent
Vraag aan je docent naar boeken en artikelen die belangrijk zijn voor je onderwerp